De hand aan de ploeg. Handleiding voor het registreren, waarderen en herbestemmen van agrarische erfgoedcollecties

In Vlaanderen en Brussel vertellen talrijke grote en kleine collecties met bijzonder veel werktuigen en machines het verhaal van het platteland, en dat van de boer in het bijzonder. Objecten zoals ploegen, ontromers, beerkarren en slachtmessen illustreren de veranderingen die de landbouw in de loop van de geschiedenis meemaakte.

Dit agrarisch erfgoed, de bijbehorende (vak)kennis en de verhalen zijn waardevol. We moeten ze bewaren en doorgeven aan jongere generaties. Ze maken een wezenlijk deel uit van onze geschiedenis.

Uitdagingen

Door de diversiteit van het agrarisch erfgoed en de omvang van veel objecten is het voor collectiebeheerders moeilijk alles te behouden. Het vraagt veel onderhoud, kennis van zaken en ruimte om de objecten tot hun recht te laten komen.

Door plaatsgebrek krijgen bezoekers van collecties er soms een onverzorgde en weinig dynamische indruk van. Daarnaast is er bij het grote publiek, en zeker bij de jonge generaties, ook sprake van een zekere vervreemding tegenover het agrarische en rurale verleden. Goed onderbouwde en ingrijpende keuzes dringen zich op.

Zonder informatie over de samenstelling, de toestand, de betekenis en de context van een collectie wordt het beheer ervan ernstig bemoeilijkt. Registratie en waardering zijn dan ook heel belangrijk: voor de eigen collectie en voor de kennis over het agrarisch erfgoed in het algemeen.

Praktische handleiding

CAG wil als expertisecentrum collectiebeheerders op weg helpen bij deze uitdagingen. Deze handleiding werd gemaakt in opdracht van de Provincie West-Vlaanderen. CAG putte hiervoor onder meer uit de praktijkervaringen bij de registratie en waardering van diverse landbouwcollecties in West-Vlaanderen.

De handleiding richt zich tot alle collectiebeheerders van agrarisch erfgoed, zowel de professionele museummedewerker als de vrijwillige privéverzamelaar. De uitgewerkte praktijken zijn ook van toepassing op het erfgoed van voeding (keukenbestek, bak- en kookgerei, verpakkingen…) en ambachten (klompenmaker, mandenvlechter, smid…). Maar ook andere erfgoedprofessionals en geïnteresseerden in agrarisch erfgoed vinden hun gading in deze gids.