Belgische productie in opdracht van en naar een scenario van de propagandadienst van de nationale zuiveldienst waarin de gehele keten van de melkproductie aan bod komt, met in het bijzonder aandacht voor het belang van hygiënische en kwaliteitsvolle melkwinning.

De Belgische boer heeft de laatste jaren grote vooruitgang gemaakt en is daarom terecht fier op dit resultaat.

Een aanzienlijk deel van de Belgische landbouw houdt zich bezig met melkwinning. Er wordt ongeveer 3 miljard liter melk per jaar geproduceerd. Elke landbouwer moet daarom beseffen dat de toekomst van de nationale zuivelindustrie afhangt van de kwaliteit van de productie.

De hygiëne van de stallen is een eerste belangrijk aspect. Lucht en licht moeten de stallen kunnen doordringen. De stallen zijn best gemaakt uit hard materiaal en voorzien van elektriciteit en stromend water. De koeien beschikken over een afzonderlijke voederbak en door het stromend water kan de stal dagelijks snel gereinigd worden. De Belgische boer is hygiënisch en houdt ‘de dieren’ buiten.

Wat de boerinnen betreft:zij willen een rein en goed voorzien melkhuisje. Alles is er uitermate zuiver en proper.

Steeds meer boeren willen de melkproductie van hun vee verhogen. De sleutel hiertoe is het bijhouden en opvolgen van de productie. Leden van de syndicaten kunnen hiervoor beroep doen op een agent die maandelijks de productie per koe komt controleren op samenstelling. Deze vorm van melkcontrole zorgt ervoor dat de landbouwer de individuele productie per koe kan opvolgen, wat de landbouwer in staat stelt om selectie in zijn veestapel te maken om zo de productie gericht te verhogen.

Enkel de productie volstaat niet; er moet geconsumeerd en verbruikt worden: Een vrouw gaat een kaaswinkel binnen en bestelt verschillende kazen. De Belgische melkproductie moet van hoge kwaliteit zijn zodat dit soort producten bij de verbruiker geraken en zodat de Belgische producten de concurrentie met het buitenland kunnen weerstaan. De film toont de etalage van de kaaswinkel met Emmentaler, Gouda en nog heel wat andere kazen. In de etalage staat een bewegende mechanische koe. Thuis schenkt een moeder haar kinderen een glas melk, hierop volgen nog verschillende beelden van kinderen die melk drinken. De bekommernis om zuiverheid van het product moet in de eerste plaats voortkomen uit het feit dat melk een product is dat door vele kinderen wordt gedronken. Melk is namelijk een rijke voedingsstof, waarna de samenstelling per liter van de verschillende voedingswaarden wordt overlopen. Men begaat op elke leeftijd dus een fout wanneer men niet meer melk drinkt.

Melk kan echter ondanks al zijn goede eigenschappen ook ziektekiemen bevatten, die gevaarlijk zijn voor mens en dier. Een daarvan is rundertuberculose, waar vooral liefhebbers van rauwe melk mee besmet kunnen worden. Ook melk van koeien met een uierontsteking is niet voor het gebruik geschikt. Beide ziekten worden op microscopisch niveau getoond. Deze ziekten doen grote schade aan de rentabiliteit van de veestapel. Deze kunnen echter ondertussen worden opgespoord. Een veearts stapt uit een Citroën en trekt met de landbouwer de stallen in. De overheid stelt hiervoor ook fondsen ter beschikking aan de landbouwers. De landbouwer is dikwijls onwetend over de aanwezigheid van rundertuberculose. De veearts kan dit komen controleren door de runderen in te spuiten met tuberculine. Leden van de bond ter bestrijding van rundertuberculose worden normaal 1x per jaar gecontroleerd. Eigenaars van een tuberculosevrije stal krijgen een diploma. De landbouwer die de besmette koeien uit zijn veestapel verwijdert vervult hiermee een sociale plicht. Van elke koe wordt ook een bloedstaal genomen, zodat in het laboratorium de ziekte van Bang kan worden onderzocht. Uierontsteking kan ook worden tegengegaan.

De eerste voorwaarde voor gezonde melk is dat melk geproduceerd wordt door een gezonde veestapel. Door de melk te koken of te pasteuriseren gaan al heel wat bacteriën verdwijnen. Melk moet ook in een koelkast bewaard worden. Een man die ‘Ons Sportblad’ leest drinkt zijn koffie met melk, maar de melk is geschift omdat de huisvrouw de melk te lang heeft laten koken.

Elke melkproducent moeten weten hoe het komt dat de melk zuur wordt. Daarom volgt een studie van de melk vanaf het moment dat ze de uier verlaat. Een onderzoeker neemt een staal van vers gewonnen melk en gaat ermee naar het laboratorium. De melk wordt verdeeld over twee stalen, waarvan de ene op 2 graden wordt bewaard, de andere op 25 graden.

Ondertussen worden er nog andere onderzoeken gedaan. We zien een microscopische voorstelling van de bacteriën in de melk. Hieruit blijkt de noodzaak om hygiënisch te werken en de stallen op orde te houden. Insecten en vliegen kunnen door insecticiden zoals DDT uitgeroeid worden. Ook de uitwerpselen worden snel een broeinest van bacteriën. De mest moet regelmatig en snel uit de stal worden verwijderd. Ook de koeien moeten proper worden gehouden en gereinigd. De reinheid van de melker is even belangrijk. De nagels en handen moeten proper zijn. De melkmachine kan een bron van besmetting vormen als ze niet voldoende gereinigd worden. Zuiver water en reinigings- en ontsmettingsmiddelen zijn onontbeerlijk.

Na 24 uur worden de monsters opnieuw gecontroleerd. Hieruit blijkt dat de melk bewaard om 25 graden geschift is. De oorzaak wordt onderzocht. De zuurheid wordt onderzocht. 1 liter melk bezit bijna 50 gram melksuiker, een voedselbron voor bacteriën, die het omzetten in melkzuur. Hierdoor schift de melk. Het is daarom noodzakelijk om de melk zo snel en diep mogelijk te koelen om de melk te bewaren.

Het volgende segment toont hoe enkele boerenmeisjes de hygiëne handhaven. De koeien worden verzorgd en het haar op de uiers wordt bijgeknipt om ervoor te zorgen dat er geen vuil in kruipt. Daarnaast gebruikt ze ook een haarkapje om te vermijden dat haar eigen haar in de melk zou komen. Ze wast haar handen grondig.  Ook het melkgrief wordt goed verzorgd, met het raam open om te verluchten. Het materiaal wordt voor gebruik ontsmet met een javel en chlooroplossing. Diezelfde oplossing zal nadien dienen om de uier te ontsmetten alvorens te melken. De eerste stralen moeten worden opgevangen, want ze krioelen van de bacteriën. Na het melken wordt de uier opnieuw ontsmet. De film toont hoe de melkster verschillende koeien melkt. De melk wordt meteen gekoeld in koud water en de kamer wordt verduisterd om warmte van het zonlicht tegen te gaan. Het kan ook in een melkkoeler worden gedaan.

Geen enkele landbouwer kan nog onverschillig blijven bij de noodzaak om de kwaliteit van de melkproductie te verhogen. Hij moet zich de technieken en technologieën eigen maken om zo de productie te verbeteren. De film toont hierbij beelden van een stand van de nationale zuiveldienst op een beurs.

Het reinigen van het melkgrief vereist een bijzondere aandacht. Er zijn drie handelingen: spoelen met koud water, wassen in ontvettende oplossing en een laatste koude spoeling van het materiaal waarna het te drogen wordt gezet. Voor het gebruik moet het dan nog eens met een chlooroplossing worden gespoeld. Dit geldt ook voor de melkmachine. Zo kan een uierontsteking ook worden vermeden. Die dient wekelijks te worden gereinigd: leidingen en tepelhouders worden met ontsmettingsmiddel gevuld. Zo wordt een zindelijke melkproductie bevorderd.

De film toont beelden van de Zuivelfabriek Sint-Martinus in Bavegem (http://erfgoedbankmidwest.be/themas/75-jaar-zuivelfabriek-te-moorslede). In dergelijke fabrieken kan het materiaal industrieel diepgaand worden gereinigd. Het vervoer moet in optimale omstandigheden gebeuren. De kruiken moeten beschermd worden tegen de zon. We zien hoe een transporteur melkkruiken komt ophalen, maar de kruiken staan in de vlakke zon, wat niet de bedoeling is. De transporteur geeft de vrouw die de was ophangt met haar kind een bolwassing dat dit niet ok is.

Bij aankomt bij de melkfabriek wordt de melk gekeurd en de kwaliteit gecontroleerd.  Op een Berkel weegschaal wordt de melk gewogen, terwijl een andere arbeider een staal neemt om het vetgehalte te bepalen dat in het laboratorium van de fabriek wordt onderzocht. Er zijn verschillende kwaliteitscriteria: 1. De geleverde hoeveelheid 2. Het vetgehalte 3. Een premie wordt toegekend aan de melkproductie afgeleverd uit stallen met een diploma van rundertuberculose-vrije stal. Regelmatig wordt ook de zuurheidsgraad gemeten en een vuilheidsploeg uitgevoerd. De optelling van de verschillende punten stelt de fabriek in staat om premies toe te kennen aan de producenten die hun melkproductie verzorgen. De landbouwer en zijn vrouw halen voldoening uit het behalen van een hoge score voor hun melkproductie.

Al deze maatregelen moeten betaald worden: beteremelk betekent ook betere melkprijzen.

De directeur van de fabriek volgt de productie van nauw op om de invloed van de bacteriën tegen te gaan. De uitslag van deze strijd zorgt ervoor dat alle melkproducten van hoge kwaliteit kunnen zijn. In de fabriek wordt boter industrieel verwerkt en verpakt.

Het is belangrijk dat iedereen deze maatregelen in acht neemt, want anders zullen andere landen de concurrentie aangaan, terwijl het de belangrijkste vorm van inkomsten is voor de Belgische landbouw. De redding van de Belgische zuivelproductie ligt in kwaliteit van de hygiënische melkwinning.